Cây xanh đô thị có vai trò quan trọng trong cuộc sống con người. Chúng không chỉ mang lại tính thẩm mỹ mà còn nâng cao sức khỏe và thanh lọc không khí. Cây xanh chuyên dụng là một loại cây xanh đô thị, bao gồm các loại cây trong vườn ươm hoặc phục vụ nghiên cứu. Vậy tiêu chuẩn cây xanh đô thị là gì? Hãy cùng kientaoxanh.vn tìm hiểu thêm qua bài viết !
Cây xanh chuyên dụng
Cây xanh chuyên dụng trong đô thị là tất cả các loại cây xanh được sử dụng vào mục đích cách li, phòng hộ, nghiên cứu thực vật học, vườn ươm. (Theo Nghị định Số: 64/2010/NĐ-CP)
Qui định về cây xanh chuyên dụng trong đô thị
Đất cây xanh sử dụng chuyên dụng
Diện tích đất để trồng các loại cây xanh được sử dụng vào mục đích cách li, phòng hộ, nghiên cứu thực vật học, vườn ươm được bố trí như sau:
1. Cây xanh phòng hộ:
a) Dải cây xanh cách li, vệ sinh: Được bố trí giữa khu nhà ở, khu xây dựng xí nghiệp công nghiệp để loại trừ và giảm bớt những ảnh hưởng không tốt về mặt vệ sinh của nhà máy đối với khu nhà ở.
b) Rừng chắn gió, chắn cát: Là cây xanh bảo vệ đô thị tránh được gió to và gió cát (cát bay) bồi lấp, tấn công đất đai đô thị, thường được bố trí thành từng giải cây xanh nhiều lớp ở vòng ngoài đô thị.
c) Dải cây xanh chống xói lở: Là dải cây xanh trồng ở dọc bờ sông, ven hồ, ven biển, trên sườn núi, sườn dốc để cải tạo và gia cố đất, chống xói lở.
2. Cây xanh vườn ươm được bố trí ở vườn ươm và trại hoa.
3. Cây xanh chuyên dụng ở các nơi danh lam thắng cảnh, cây xanh vườn bách thú, cây xanh vườn bách thảo.
Qui định chung
1. Các qui định về chỉ tiêu, chỉ số đất đai về cây xanh chuyên dụng là cơ sở để áp dụng trong các hoạt động quản lí đô thị và cây xanh đô thị trong đô thị.
2. Cây xanh chuyên dụng phải được gắn kết chung với các loại cây xanh sử dụng công cộng, và vành đai xanh ngoài đô thị (kể cả mặt nước) thành một hệ thống hoàn chỉnh, liên tục.
3. Qui hoạch và trồng cây xanh chuyên dụng không được làm ảnh hưởng tới an toàn giao thông, làm hư hại công trình kiến trúc, hạ tầng, kĩ thuật đô thị, không gây nguy hiểm tới người sử dụng và khu vực xung quanh.
Yêu cầu về hệ thống cây xanh chuyên dụng
1. Về kích thước: cây trưởng thành có kích thước là cây gỗ lớn, trung bình, gỗ nhỏ và cây bụi.
2. Về yêu cầu sinh thái: chọn cây có tuổi thọ cao, cây ưa sáng, ưa bóng, có khả năng sinh trưởng tốt, điều kiện lập địa cao hay thấp, thoát nước tốt hay kém.
3. Về trạng mùa: chọn cây chú ý phối kết màu sắc cả bốn mùa, cây lá rộng thường xanh, rụng lá, bán rụng lá.
4. Về hình dáng: có dáng đẹp, tán lá cân đối, tỉa cành cao; hoa lá có màu sắc xinh tươi, đẹp.
5. Các tiêu chuẩn khác: cây không có mủ độc, không có cành nhánh giòn dễ gẫy, ít hay không có gai, có khả năng tiết các chất thơm, cho bóng mát rộng, các chất phitoxit diệt khuẩn. Tránh trồng cây ăn quả hấp dẫn trẻ em. (Theo Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 8270:2009)
Theo tiêu chuẩn quốc gia (TCVN 9257 : 2012), quy hoạch cây xanh sử dụng công cộng trong các đô thị – tiêu chuẩn thiết kế quy hoạch cây xanh sử dụng công cộng trong đô thị như sau:
Trong tiêu chuẩn cây xanh công cộng được quy định, chỉ tiêu đất đai cũng được nhắc đến. Chúng áp dụng cho hoạt động xây dựng, quản lý đô thị đối với cây xanh công cộng. Các quy định chung bao gồm:
Cây xanh sử dụng tại công cộng trong các đô thị gồm 3 loại: Cây xanh công viên; Cây xanh vườn hoa; Cây xanh đường phố. Trong đó, cây xanh sử dụng công cộng phải được gắn kết chung với các loại cây xanh khác. Đặc biệt là các cây xanh chuyên môn, cây xanh vành đai đô thị để tạo ra hệ thống hoàn chỉnh.
Thêm vào đó, các quy hoạch và trồng cây xanh công cộng không được làm ảnh hưởng tới an toàn giao thông. Đồng thời không được làm hư hại công trình kiến trúc, hạ tầng, kỹ thuật đô thị. Đặc biệt phải đảm bảo không gây nguy hiểm tới người sử dụng và môi trường sống cư dân trong thành phố. Các cá nhân và đơn vị có liên quan đều phải tuân thủ tiêu chuẩn này.
1 .Nguyên tắc khi trồng cây xanh đô thị
- Tùy theo từng loại đô thị khác nhau mà chúng ta phải thiết kế cây xanh sử dụng công cộng phù hợp. Không gian khi có được những loại cây xanh đủ tiêu chuẩn sẽ được cải thiện trong lành. Thêm vào đó, các hoạt động vui chơi, giải trí, văn hóa xã hội cũng sẽ được đẩy mạnh hơn.
- Khi thiết kế và tổ chức hệ thống cây xanh công cộng cần phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, khí hậu, môi trường, cảnh quan thiên nhiên của từng đô thị. Thêm vào đó, hãy cân nhắc không gian kiến trúc của toàn bộ đô thị cũng như điều kiện cơ sở vật chất của nơi đây.
- Hệ thống cây xanh đường phố phải thiết kế hợp lý. Tất cả nhằm mang đến tác dụng trang trí, lọc bụi, chống ồn, phân cách và kết hợp cùng hệ thống kiến trúc đường phố.
- Các loại cây xanh ven kênh rạch, ven sông phải chống xói mòn, sạt lở, bảo vệ bờ sông, dòng chảy, chống lấn chiếm mặt nước tốt.
- Bắt tay cải tạo đô thị cũ cũng cần cân nhắc để không biến đối hệ sinh thái và không gian xanh. Đặc biệt chúng ta cần bảo tồn, chăm sóc kỹ những loại cây xanh lâu năm, quý hiếm.
- Tùy tính chất, quy mô mà bố trí thích hợp hệ thống hạ tầng, thiết bị cấp thoát nước, chiếu sáng trong các công viên, vườn hoa, công trình công cộng…
- Khoảng cách giữa cây xanh và công trình đô thị được quy định như sau: Cây bụi, cây thân gỗ cách tường nhà và công trình từ 2 m đến 5m. Cây gỗ và cây bụi phải cách đường tàu điện từ 3m đến 5m. Cây thân gỗ và cây bụi phải trồng cách vỉa hè và đường từ 1,5 m đến 2m. Đồng thời cách giới hạn mạng điện 4 m và cách mạng đường ống ngầm từ 1m đến 2m là hợp lý nhất.
2.Chủng loại cây xanh đô thị và quy định trồng cây xanh trên vỉa hè
Theo quy định, các loại cây xanh đường phố bao gồm: Cây bóng mát, cây tự nhiên, cây trang trí, thảm cỏ, cây leo; cây trồng trên dải phân cách, hè phố và các đảo giao thông; các loại cây công cộng trong vườn hoa, công viên, quảng trường… được gọi chung là cây xanh đô thị.
Chủng loại cây xanh
Các loại cây này được phân loại và tuân theo những tiêu chuẩn nhất định. Cụ thể như sau:
- Cây xanh công viên
Cây xanh công viên là những loại cây xanh được trồng tập trung trên diện tích đất lớn. Tất cả nhằm mục đích phục vụ người dân thực hiện các hoạt động ngoài trời, thư giãn, tổ chức văn hóa quần chúng. Điều này sẽ nâng cao đời sống tinh thần cho cư dân trong thành phố.
- Cây xanh vườn hoa
Vườn hoa cây xanh là nơi để cư dân đi dạo, vui chơi hoặc nghỉ ngơi, thưởng ngoạn phong cảnh. Tùy thuộc vào quy hoạch của thành phố mà diện tích vườn hoa khác nhau. Tuy nhiên, đa phần các vườn hoa có diện tích vừa phải và chủ yếu gồm những công trình đơn giản.
- Cây xanh đường phố
Cây xanh đường phố có tác dụng che nắng, trang trí, ngăn cách, điều hướng giao thông. Bạn cũng có thể bắt gặp những hàng cây ở vỉa hè. Đây là một phần không thể thiếu của bất kỳ đô thị nào.
- Cây xanh khu dân cư
Hãy tận dụng chọn giống cây xanh dễ thích nghi với điều kiện sống. Tạo mỹ quan đô thị đồng thời phù hợp với hệ thống cây xanh công cộng của thành phố. Các cây như: Xà cừ, muồng hoa đào, ngọc lan, long não, phượng, mí, vàng anh… đều rất phù hợp.
- Cây xanh khu công nghiệp
Cây xanh trong khu công nghiệp có tác dụng cản khói, ngăn bụi. Vì thế hãy chọn cây có chiều cao, cây không trơ cành, tán lá rậm rạp. Các loại cây như: Bàng Đài loan, tương tư, dẻ, phi lao, đào lá to, sấu, muồng, long não, xà cừ,… sẽ là lựa chọn hợp lý nhất.
- Cây xanh trường học
Được trồng trong trường, khuôn viên của trường. Điều này mang đến mỹ quan và không gian trong lành cho học sinh, sinh viên. Chúng ta cần chọn cây cao to, tán rộng, cho bóng râm tốt: Bàng, phượng, muồng hoa đào, hồng, hải đường, ổ quạ, phong lan…
- Cây xanh bệnh viện
Nên chọn cây có khả năng tiết ra các chất fitolcid diệt trùng cho những bệnh viện. Đồng thời đừng bỏ qua những cây có màu sắc tốt cho tâm lý bệnh nhân. Hãy cân nhắc chọn: Long não, lan tua, ngọc lan, hồng, mộc, bạch đàn, dạ hương…
Xem ngay: Các loại cây công trình được Miền Trung
3.Quy định trồng cây xanh trên vỉa hè
Tiêu chuẩn cây xanh
- Sử dụng các loại cây chịu được gió lớn, bụi, kháng sâu bệnh
- Cây phải có dáng đẹp, thân đẹp, thẳng, không che tầm nhìn giao thông
- Cây có rễ ăn sâu, không có rễ nổi, tránh trường hợp bị đổ khi gió bão
- Cây xanh đảm bảo có lá xanh quanh năm, không rụng lá trơ cành. Hoặc nếu rụng lá vào mùa đông cũng phải có dáng, màu đẹp.
- Cây xanh không tạo quả hoặc cho quả nhưng không gây hấp dẫn ruồi muỗi
- Hạn chế tối đa các loại cây xanh có hoa, quả mùi khó chịu hoặc có gai sắc nhọn.
- Sử dụng những loại cây được phê duyệt và phù hợp với địa lý, khí hậu từng đô thị.
Quy cách trồng cây
- Các tuyến đường lớn có vỉa hè rộng trên 5m chỉ trồng các loại cây có độ cao tối đa khoảng 15m
- Các tuyến đường hẹp có vỉa hè rộng từ 3- 5m chỉ trồng các loại cây có độ cao tối đa khoảng 12m
- Khoảng cách các cây trồng trên đường phố có thể từ 7m đến 10m
- Cây trồng phải cách trụ điện 2m, cách giao lộ 5m, cách miệng hố ga 2m…
- Các tuyến đường có lưới điện cao thế chạy dọc trên vỉa hè với diện tích hẹp, công trình ngầm chỉ được trồng cây cao không quá 4m hoặc trồng hoa…
- Kết hợp cây xanh với nhiều loại khác nhau để phong phú và tô điểm cho không gian.
- Sử dụng nhiều loại cây, loại hoa có lá, hoa màu sắc phong phú theo 4 mùa
- Thiết kế cây xanh cho đô thị thành nhiều tầng cao thấp. Sao cho cây thân gỗ, cây bụi và cỏ phù hợp với công trình kiến trúc.
- Phải biết kết hợp cây mặt nước với cây công trình hợp lý. Nếu không biết cách có thể nhờ đến các nhà kiến trúc cảnh quan. Điều này mang đến sự hài hòa và liên kết nhất định.